Việt Nam, với bề dày lịch sử hàng nghìn năm văn hiến, đang sở hữu một kho tàng di sản văn hóa vô giá. Việc bảo tồn và phát huy những giá trị này là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Trong đó, hoạt động Tu Bổ Di Tích đóng vai trò then chốt, giúp kéo dài tuổi thọ và giữ gìn sự toàn vẹn của các công trình lịch sử. Tuy nhiên, đây là một công việc phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về cả kỹ thuật, lịch sử và các quy định pháp lý nghiêm ngặt. Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề này, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI), với vai trò là tổ chức hàng đầu trong lĩnh vực tiêu chuẩn và chứng nhận, đã tổng hợp và diễn giải các quy định cốt lõi từ Thông tư 15/2019/TT-BVHTTDL để cung cấp một cái nhìn toàn diện và dễ tiếp cận. Bài viết này sẽ là kim chỉ nam, giúp các tổ chức, cá nhân liên quan nắm vững quy trình, nguyên tắc và yêu cầu pháp lý trong công tác bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích tại Việt Nam.
Nguyên Tắc Vàng Trong Hoạt Động Tu Bổ Di Tích
Công tác tu bổ di tích không đơn thuần là hoạt động xây dựng thông thường mà là một quá trình can thiệp khoa học, đòi hỏi sự cẩn trọng tối đa để không làm sai lệch các giá trị gốc. Do đó, pháp luật đã quy định những nguyên tắc bất biến cho cả giai đoạn thiết kế và thi công, đảm bảo mọi hoạt động đều hướng đến mục tiêu cao nhất là bảo tồn di sản. Đối với giai đoạn thiết kế, nguyên tắc hàng đầu là tuân thủ tuyệt đối các quy định của pháp luật về di sản văn hóa và xây dựng. Hồ sơ thiết kế phải được xây dựng dựa trên cơ sở nghiên cứu khoa học kỹ lưỡng, xác định chính xác giá trị, tình trạng kỹ thuật và phải nhất quán với thiết kế cơ sở đã được phê duyệt. Một điểm nhấn quan trọng là ưu tiên tối đa các giải pháp kỹ thuật truyền thống. Chỉ khi các phương pháp này không đáp ứng được yêu cầu, các giải pháp công nghệ hiện đại, đã được kiểm chứng mới được xem xét áp dụng, nhưng tuyệt đối không được làm ảnh hưởng đến yếu tố gốc của di tích. Quá trình này cũng đòi hỏi sự tham vấn liên tục với các chuyên gia, nghệ nhân, nhân chứng lịch sử và cộng đồng địa phương để đảm bảo tính xác thực và sự đồng thuận.
